Τα πράγματα χειροτέρεψαν όταν 20 χρόνια αργότερα, η Ολομέλεια του Αρείου Πάγου, με την υπ’ άριθμό 23/2000 απόφασή της, αν και με ισχυρότατη μειοψηφία, απεφάνθη ότι είναι και αυτές οι παλαιές θέσεις άκυρες (!), δημιουργώντας ένα άλυτο νομικό αδιέξοδο για τους ιδιοκτήτες τους και στη συνέχεια και για το Κτηματολόγιο, αλλά και σωρεία ομηρικών αντιδικιών στις πολυκατοικίες με τέτοιες θέσεις στάθμευσης. Επίσης αυτό είχε ως αποτέλεσμα, εξ αιτίας της ακυρότητας αυτής, να μην μεταγράφονται στα Υποθηκοφυλακείας και σήμερα στα Κτηματολογικά γραφεία τα συμβόλαια των θέσεων αυτών, να παραμένουν «στον αέρα» και τα χιλιοστά εξ’ αδιαιρέτου συνιδιοκτησίας επί του οικοπέδου των θέσεων αυτών, και ως εκ τούτου να μην «κλείνουν» τα χιλιοστά του οικοπέδου στο Κτηματολόγιο.
Ετσι πλέον σύμφωνα με την τροπολογία αυτή θα επιτρέπονται νόμιμα:
*Η ενσωμάτωση τέτοιας θέσης σε ιδιοκτησία κύριας χρήσης ως παρακολούθημά της,
*Η δυνατότητα μεταβίβασης τέτοιας θέσης προς ιδοκτήτη χώρου κύριας χρήσης της ίδιας οικοδομής, ως παρακολούθημά της, και
*Η δυνατότητα αντιστοίχισης μιάς τέτοιας θέσης στον ανοικτό χώρο στάθμευσης της πιλοτής ή του ακάλυπτου χώρου ως παρακολούθημα στην αποκλειστική χρήση της οριζοντίου ιδιοκτησίας του χώρου κύριας χρήσης της ίδιας οικοδομής.
Το πληρες κείμενο της τροπολογίας έχει ως εξής:
Άρθρο 3 Κυριότητα ανοικτών θέσεων στάθμευσης στην πιλοτή – Προσθήκη nαρ. SA στο άρθρο 1 του ν.
960/1979.
Στο άρθρο 1 του ν. 960/1979 (Α’194), μετά την παρ. 5 προστίθεται νέα παρ. SA ως εξής:
«SA. α) Ο ιδιοκτήτης οριζοντίου ιδιοκτησίας-χώρου κυρίας χρήσης πολυκατοικίας που έχει εμπράγματο δικαίωμα σε ανοικτή θέση στάθμευσης στην πιλοτή της ίδιας πολυκατοικίας που αποτελεί κατά τη σύσταση αυτοτελή οριζόντια ιδιοκτησία προβαίνει σε μονομερή τροποποίηση της πράξης οριζοντίου ιδιοκτησίας, προκειμένου να μετατρέψει τον ανοικτό χώρο στάθμευσης στην πιλοτή ως παρακολούθημα στην αποκλειστική χρήση της οριζοντίου ιδιοκτησίας του χώρου κύριας χρήσης και ταυτόχρονα να ενσωματώσει στην τελευταία ποσοστό συγκυριότητας στο οικόπεδο που είχε κατά τη σύσταση οριζοντίων ιδιοκτησιών ο ανοιχτός χώρος στάθμευσης στην πιλοτή. Στην περίπτωση αυτή, η σύμφωνη γνώμη του συνόλου των συνιδιοκτητών τεκμαίρεται.
β) Ανοικτή θέση στάθμευσης στην πιλοτή πολυκατοικίας που αποτελεί κατά τη σύσταση αυτοτελή οριζόντια ιδιοκτησία και επί της οποίας δεν έχει εμπράγματο δικαίωμα ιδιοκτήτης επί οριζοντίου ιδιοκτησίας-χώρου κύριας χρήσης της αυτής πολυκατοικίας δύναται να μεταβιβαστεί κατ’ εξαίρεση και μόνο σε άλλον ιδιοκτήτη επί οριζοντίου ιδιοκτησίας-χώρου κύριας χρήσης της αυτής πολυκατοικίας. Στην περίπτωση αυτή ο ιδιοκτήτης της οριζοντίου ιδιοκτησίας-χώρου κύριας χρήσης προβαίνει σε μονομερή τροποποίηση της πράξης οριζοντίου ιδιοκτησίας, προκειμένου να μετατρέψει τον ανοικτό χώρο στάθμευσης στην πιλοτή ως παρακολούθημα στην αποκλειστική χρήση της οριζοντίου ιδιοκτησίας του χώρου κύριας χρήσης και ταυτόχρονα να ενσωματώσει στην τελευταία το ποσοστό συγκυριότητας στο οικόπεδο που είχε κατά τη σύσταση οριζοντίων ιδιοκτησιών ο ανοιχτός χώρος στάθμευσης στην πιλοτή. Στην περίπτωση αυτή, η σύμφωvη γνώμη του συνόλου των συνιδιοκτητών τεκμαίρεται.
γ) Ο ιδιοκτήτης οριζοντίου ιδιοκτησίας-χώρου κυρίας χρήσης πολυκατοικίας, στον οποίο μεταβιβάστηκε και το δικαίωμα αποκλειστικής χρήσης επί ανοικτής θέσης στάθμευσης στην πιλοτή ή θέσης στον ακάλυπτο χώρο της ίδιας πολυκατοικίας, στην οποία θέση, σύμφωνα με την πράξη σύστασης οριζοντίου ιδιοκτησίας ή τον κανονισμό της πολυκατοικίας, έχει συσταθεί αυτοτελές δικαίωμα αποκλειστικής χρήσης χωρίς να συνδέεται με συγκεκριμένη οριζόντια ιδιοκτησία-χώρο κύριας χρήσης της πολυκατοικίας, προβαίνει σε μονομερή τροποποίηση της πράξης οριζοντίου ιδιοκτησίας, προκειμένου να αντιστοιχήσει τον ανοικτό χώρο στάθμευσης της πιλοτής ή του ακάλυπτου χώρου ως παρακολούθημα στην αποκλειστική χρήση της οριζοντίου ιδιοκτησίας του χώρου κύριας χρήσης. Στην περίπτωση αυτή, η σύμφωνη γνώμη του συνόλου των συνιδιοκτητών τεκμαίρεται.».
Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση, η προτεινόμενη διάταξη επιχειρεί να επιλύσει το χρόνιο ζήτημα του ιδιοκτησιακού καθεστώτος των ανοιχτών θέσεων στάθμευσης σε πιλοτές πολυκατοικιών προβλέποντας ότι οι συγκεκριμένες θέσεις μπορούν να μετατραπούν σε παρακολούθημα με μονομερή τροποποίηση πράξης οριζοντίου ιδιοκτησίας και ενσωμάτωση σε αυτήν τοu ποσοστού συγκυριότητας της θέσης στάθμευσης επί του οικοπέδου, από ιδιοκτήτες που έχουν (άλλη) οριζόντια ιδιοκτησία-χώρο κύριας χρήσης (διαμερίσματα) στην ίδια πολυκατοικία, καθώς και το ζήτημα της αντιστοίχισης τέτοιων θέσεων στάθμευσης με οριζόντιες ιδιοκτησίες, η οποία δεν είχε ήδη γίνει με την αρχική πράξη σύστασης οριζόντιας ιδιοκτησίας.
Άρθρο 3: Η προτεινόμενη διάταξη αποτελεί πάγιο, κοινό αίτημα τόσο της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ιδιοκτητών Ακινήτων (Π.ΟΜ.ΙΔ.Α.) όσο και της Συντονιστικής Επιτροπής Συμβολαιογραφικών Συλλόγων Ελλάδος (ΣΕΣΣΕ), προκειμένου να διευκολύνει τους ιδιοκτήτες δεκάδων χιλιάδων ανοιχτών θέσεων στάθμευσης πολυκατοικιών, οι οποίες έχουν καταστεί «πράγματα εκτός συναλλαγής» παρεμποδίζοντας τόσο τις εμπράγματες συναλλαγές, τις γονικές παροχές και δωρεές όσο και την ολοκλήρωση της κτηματογράφησης. Δεδομένου ότι η νομολογία έχει κρίνει άκυρες τις συστάσεις αυτοτελούς οριζόντιας ιδιοκτησίας όταν αφορούν ανοιχτές θέσεις στάθμευσης σε πιλοτή, αυτές δεν δύνανται να μεταβιβαστούν ως αυτοτελείς ιδιοκτησίες, ούτε να τακτοποιηθούν κτηματογραφικά οι πολυκατοικίες στις οποίες βρίσκονται, καθώς παραμένουν αδιάθετα τα ποσοστά συνιδιοκτησίας επί του οικοπέδου της κάθε πολυκατοικίας που αφορούν τις θέσεις αυτές. Καθώς όμως, η ίδια νομολογία έχει αναγνωρίσει, με την επίκληση του άρθρου 182 ΑΚ, ότι μία άκυρη δικαιοπραξία, όπως αυτή της σύστασης και μεταβίβασης ανοιχτής θέσης στάθμευσης σε πιλοτή ως ανεξάρτητης οριζόντιας ιδιοκτησίας, μπορεί να ισχύσει ως έγκυρη παραχώρηση δικαιώματος αποκλειστικής χρήσης της θέσης αυτής, η προτεινόμενη διάταξη δίνει διέξοδο στη μεταχείριση των θέσεων αυτών, εφόσον αποτελέσουν παρακολούθημα και ενσωματωθούν σε άλλη οριζόντια ιδιοκτησία που βρίσκεται στην ίδια πολυκατοικία, καταλαμβάνοντας και το αντίστοιχο ποσοστό της εξ αδιαιρέτου συνδιοκτησίας επί του οικοπέδου {βλ. ΑΠ 454/2017, ΑΠ 23/2000). Επίσης, με τη διάταξη επιχειρείται η άρση της σύγκρουσης που εντοπίζεται στη νομολογία σχετικά με τη φύση του δικαιώματος αποκλειστικής χρήσης θέσης στάθμευσης στην πιλοτή, όταν αυτή δεν έχει εξ αρχής αντιστοιχηθεί με συγκεκριμένη οριζόντια ιδιοκτησία.
Παρουσιάζοντας τη ρύθμιση αυτή στη Βουλή ο αρμόδιος Υφυπουργός Κτηματολογίου κ. Θεόδωρος Λιβάνιος, τόνισε τα εξής:
“Το τρίτο άρθρο της τροπολογίας αφορά τις πιλοτές σε ανοιχτούς χώρους στάθμευσης και είναι πάρα πολύ σημαντικό γιατί αφορά μία μεγάλη μερίδα συμπολιτών μας. Είναι ένα κοινό αίτημα που έχει καταθέσει και η ΠΟΜΙΔΑ αλλά και ολομέλεια δικηγορικών συλλόγων της χώρας και αφορά θέσεις στάθμευσης σε πιλοτές οι οποίες είχαν βγει εκτός πραγμάτων συναλλαγής με αποτέλεσμα να απορρίπτονται οι μεταβιβάσεις εγκλωβίζοντας, ουσιαστικά, πάρα πολλούς ιδιοκτήτες οι οποίοι δεν μπορούσαν να αξιοποιήσουν ή να μεταβιβάσουν την περιουσία τους. Πολλές, δε, φορές αυτά τα κομμάτια της οριζόντιας ιδιοκτησίας ήταν αγνώστου ιδιοκτήτη και θα περιέρχονταν όταν τελείωνε το Κτηματολόγιο στο ελληνικό δημόσιο. Αυτό ακριβώς πάει να το λύσει η συγκεκριμένη διάταξη έγινε σε συνεργασία με τους πιο άμεσα ενδιαφερόμενους που είναι η Ένωση Ιδιοκτητών Ακινήτων αλλά και οι δικηγορικοί σύλλογοι και ο συμβολαιογραφικός σύλλογος. Πάμε λοιπόν να θεραπεύσουμε αυτό το πρόβλημα που υπήρχε, υπήρχαν και αποφάσεις του Αρείου Πάγου, υπήρχαν και μία σειρά αποφάσεων προκειμένου να μην απορρίπτονται τα συμβόλαια. Μετατρέπουμε, ουσιαστικά, σε παρακολούθημα τις θέσεις στάθμευσης ώστε να μπορούν να γίνουν αντικείμενα των συναλλαγών και να κλείσει αυτή η εκκρεμότητα που αφορά πάρα πολλούς συμπολίτες μας.”.
Και παράταση έως 31.7.2023 για δηλώσεις στο Κτηματολόγιο χωρίς πρόστιμο
Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση, η προτεινόμενη διάταξη παρατείνει κατά επτά (7) μήνες, από τις 31.12.2022 στις 31.7.2023, την προθεσμία έκδοσης της κοινής υπουργικής απόφασης για την επιβολή προστίμου εκπρόθεσμης δήλωσης εγγραπτέων δικαιωμάτων στο Κτηματολόγιο σε βάρος ιδιοκτητών ακινήτων που δεν υπέβαλαν εμπρόθεσμα, κατά τη διάρκεια της κτηματογράφησης ανά περιοχή της χώρας, τις δηλώσεις για τα εμπράγματα δικαιώματά τους.
Η προτεινόμενη διάταξη επιδιώκει να απαλλάξει τους πολίτες της χώρας από την οικονομική επιβάρυνση του προστίμου της μη εμπρόθεσμης δήλωσης των ακινήτων τους κατά τη διαδικασία κτηματογράφησης, για επτά (7) επιπλέον μήνες, ώστε να μπορέσουν να κατοχυρώσουν χωρίς κόστος τις ιδιοκτησίες τους, λαμβάνοντας υπόψη τόσο τους χρονικούς όσο και τους οικονομικούς περιορισμούς που επέβαλε η πανδημία του COVID-19 τα προηγούμενα δύο έτη.
Το κείμενο της διάταξης αυτής έχει ως εξής:
Άρθρο 2. Προθεσμία έκδοσης κοινής υπουργικής απόφασης για την επιβολή προστίμου εκπρόθεσμης δήλωσης εγγραnτέωv δικαιωμάτων -Τροποποίηση παρ. 8 άρθρου 2 v. 2308/199S
Το όγδοο εδάφιο της περ. α’ της παρ. 8 του άρθρου 2 του v. 2308/1995 (Α’ 114) τροποποιείται ως προς την προθεσμία έκδοσης της κοινής υπουργικής απόφασης για την επιβολή προστίμου σε περίπτωση εκπρόθεσμης δήλωσης εγγραπτέων δικαιωμάτων και η παρ. 8 διαμορφώνεται ως εξής:
«8. α) Αν δεν υποβληθεί δήλωση, απαγορεύεται η κατάρτιση εμπράγματης δικαιοπραξίας για το δικαίωμα που δεν δηλώθηκε, καθώς και η χορήγηση άδειας οικοδομής στο όνομα εκείνου που παρέλειψε να υποβάλει τη δήλωση. Το αποδεικτικό υποβολής δήλωσης μνημονεύεται και επισυνάπτεται στο συμβόλαιο, μνημονεύεται στην οικοδομική άδεια και τηρείται στον φάκελο της αρμόδιας για την έκδοση της άδειας υπηρεσίας. Με απόφαση του Δ.Σ. του Φορέα επιβάλλεται πρόστιμο.
Το πρόστιμο υπολογίζεται βάσει του είδους του εγγραπτέοu δικαιώματος που δηλώνεται της αξίας των ακινήτων, βάσει του συστήματος αντικειμενικού προσδιορισμού αυτής, καθώς και του χρόνου κατά τον οποίον καθυστέρησε η υποβολή της δήλωσης σε σχέση με την προθεσμία που καθορίζεται σύμφωνα με τη διάταξη της παρ. 5. Το πρόστιμο για δικαιώματα κυριότητας (ψιλής και πλήρους) και επικαρπίας υπολογίζεται για το σύνολο των ακινήτων που δεν έχουν δηλωθεί εμπροθέσμως ακόμη και στις αγροτικές περιοχές της υποπερ. αα’ της περ. α’ της παρ. 10, βάση υπολογισμού του προστίμου αποτελεί η αξία του δικαιώματος που δηλώνεται. Η βάση υπολογισμού αντιστοιχεί σε ποσό που δεν μπορεί να είναι κατώτερο των τριακοσίων (300) και ανώτερο των δυο χιλιάδων (2.000) ευρώ. Το ποσό αυτό προσαυξάνεται, ανάλογα με τον χρόνο καθυστέρησης υποβολής της δήλωσης.
Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Ψηφιακής Διακυβέρνησης, η οποία δημοσιεύεται έως την 31η.7.2023, ορίζονται ο ειδικότερος τρόπος υπολογισμού του προστίμου ανά είδος δικαιώματος, συμπεριλαμβανομένου του συντελεστή προσαύξησης λόγω καθυστέρησης, και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια.
Η απόφαση αρχίζει να ισχύει έναν (1) μήνα μετά τη δημοσίευσή της.
Σε περίπτωση παρέλευσης της προθεσμίας καταβολής προστίμου, αυτό εισπράπεται κατά τις διατάξεις του Κ.Ε.Δ.Ε.
β) Οποιαδήποτε απαγόρευση και ακυρότητα από την εφαρμογή της παρούσας αίρεται είτε με την εκ των υστέρων υποβολή δήλωσης από εκείνον που παρέλειψε να την υποβάλει εμπροθέσμως, υπό την προϋπόθεση ότι δεν αποξενώθηκε πλήρως από το δικαίωμά του επί του ακινήτου, είτε από εκείνον που αποκτά εγγραπτέο δικαίωμα με την παραπάνω δικαιοπραξία. Η υποβολή των δηλώσεων αποδεικνύεται με σχετική βεβαίωση, η οποία εκδίδεται ατελώς από το αρμόδιο γραφείο κτηματογράφησης.
Με απόφαση του Δ.Σ. του Φορέα, της οποίας το περιεχόμενο περιλαμβάνεται στην ανακοίνωση για την ανάρτηση που προβλέπεται στο άρθρο 4, καθορίζεται η ημερομηνία μέχρι την οποία είναι επιτρεπτή η υποβολή εκπρόθεσμων δηλώσεων στην περιοχή που κτηματογpαφείται. Με όμοια απόφαση, η προθεσμία αυτή μπορεί να παρατείνεται. Αποφάσεις του Δ.Σ. του Ν.Π.Δ.Δ. Ελληνικό Κτηματολόγιο που εκδόθηκαν μετά την 9η.12.2020 και έως την 18η.6.2021, δυνάμει των οποίων αποφασίστηκε η παράταση της προθεσμίας υποβολής εκπρόθεσμων δηλώσεων σε κτηματογραφούμενες περιοχές, θεωρούνται έγκυρες από τη δημοσίευσή τους.»
